سید علی مرتضوی کارشناس سیاست‌گذاری انرژی در رابطه با اهمیت حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در صنعت نفت و گاز کشور به خبرنگار قدس گفت: شرکت‌های دانش‌بنیان نقش مهمی در توسعه بخش نفت و گاز ایران و متعاقب آن رشد اقتصادی کشور دارد. ایران به عنوان اولین دارنده ذخایر نفت و گاز در جهان، دارای پتانسیل‌های فراوانی در این بخش است. با این حال، وابستگی به تعداد محدودی از پالایشگاه‌ها و عدم سرمایه گذاری مناسب در زیرساخت‌های زنجیره ارزش نفت، رشد تجارت نفت خام ایران را محدود کرده است. اعمال تحریم‌های غرب علیه تجارت نفت خام ایران، بازار صادرات ایران به شدت محدود شده است. ایران برای غلبه بر این چالش تصمیم گرفته است با کنارگذاشتن روش سنتی تجارت نفت و تکیه بر توان فنی و مهندسی داخلی، بر توسعه بازار تضمین شده برای تجارت نفت خام خود تمرکز کند. این شامل سرمایه گذاری در نوسازی و نوسازی زیرساخت‌های پالایشگاهی نیمه فعال و مستهلک شده در کشورهایی است که تحریم شده اند یا زیرساخت‌هایی دارند که نیاز به بازسازی دارند.

وی ادامه داد: برای تحقق این امر، ایران باید بر بازسازی این پالایشگاه‌ها از طریق شرکت‌های دانش‌بنیان توانمند در صنعت پالایشگاه متمرکز شود. ایران با ارائه خدمات فنی و مهندسی می‌تواند سهامدار این پالایشگاه‌های فراسرزمینی شود. این مشارکت همچنین شامل جایگزینی تجهیزات و فرآیندهای گلوگاه ایران در پالایشگاه‌های نوسازی شده و در نتیجه استفاده از نفت خام ایران به عنوان خوراک است. این تغییر به سمت توسعه حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در صنعت نفت و تکمیل فرآیند بومی‌سازی صنعتی و در نهایت صادرات این خدمات فنی مهندسی موجب شد که اولاً ایران بتواند تا بازار تضمین شده ای را برای تجارت نفت خام خود پیدا کند و وابستگی خود را به تعداد محدودی از پالایشگاه‌ها کاهش دهد. این تنوع بازارها، جایگاه ایران را در صنعت جهانی نفت و گاز تقویت می‌کند و پتانسیل رشد اقتصادی آن را افزایش می‌دهد. ثانیاً، همکاری صنعت نفت با شرکت‌های‌ دانش‌بنیان در حوزه تولید بار اول و بومی‌سازی تجهیزات، ایران را قادر می‌سازد تا توانایی‌های داخلی خود را توسعه دهد و اتکا به تخصص و فناوری خارجی را کاهش دهد. ایران با استفاده از توان فنی و مهندسی در داخل کشور می‌تواند خودکفایی خود را در بخش نفت و گاز افزایش دهد. این امر نه تنها حاکمیت ایران را تقویت می‌کند، بلکه به صرفه‌جویی ارزی نیز منتهی خواهد شد علاوه بر این، نوآوری و تحقیق و توسعه (R&D) در بخش نفت و گاز با کمک گرفتن از شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه نفتی توسعه یافته است که باعث بهبود مستمر کارایی و اثربخشی صنعت نفت و گاز می‌شود که منجر به افزایش بهره وری و سودآوری می‌شود.

این کارشناس سیاست‌گذاری اقتصادی در پایان اظهار کرد: تحقق رشد اقتصادی در بخش نفت و گاز از طریق همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه نفت در زمینه تولید بار اول و بومی‌سازی تجهیزات راهبردی و کلیدی پیامدهای گسترده تری برای اقتصاد ایران دارد. سازوکار تولید بار اول و همکاری صنعت نفت با شرکت‌های توانمند دانش‌بنیان فعال در این حوزه کلید اصلی توسعه بخش نفت و گاز ایران و متعاقب آن رشد اقتصادی کشور بوده است. دولت سیزدهم با تمرکز بر توسعه همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه نفت و سرمایه‌گذاری در بومی‌سازی تجهیزات، توانسته است بازار تضمینی را برای تجارت نفت خام خود گسترش دهد و این گسترش بازارهای نفتی به کمک شرکت‌های دانش‌بنیان زمینه‌سازی تحقق رشد اقتصادی بخش نفت و گاز در تابستان 1402 شده است جایی که بخش نفت و گاز به عنوان پیشران اقتصادی کشور با رشد 25.6 درصدی قرار گرفته است.